asteazkena, martxoa 08, 2017

Ha-paradoja hon itzulpena

Aurreko bi sarreretan (hau eta hau) berrikusi dugú 2004ko testu bat (Erabili. com blogean, erantzun batean) non nuen erabiltzen kontzeptua hon unitate koherente minimoa (edo informazio-unitate itsaskorra) afin erakutsi nóla unitate informatiboen tope errazki prozesagarri horrek (silaba gutxi batzuk) ez dun ber eragina gain sintaxi buruazkenak (non tope hori gaindituko baita aski aise) edo gain sintaxi burulehenak (zeinetan unitate minimo koherenteak diren izaten hitzak eurak zein banan banan doazen itsasten guztiz koherenteki). Horregatik gertatzen da ha-paradoja hon itzulpena, zein enuntziatu liteke honela: 
Hizkuntza diskurtsibo (head-first) batetik hizkuntza ez-diskurtsibo (head-last) batera itzuliz gero, makroarazo sintaktiko zailak nonahi izanen ditugu (ezin besterik espero, ez behintzat baliabide mugatuagoekin, itxiagoekin, zatikakotasun handiago sortzen dutenekin, edo hitz batean, antiinformatiboekin); itzulpena ez-diskurtsibotik diskurtsibora eginez gero, soilik topatuko ditugu mikroarazo aise konpongarriak, eta, orokorrean, emaitza izanen da hobeagoa ezi jatorrizkoa, hau da: ulergarriagoa, diskurtsiboagoa (diskurtsibitate-indizea jaitsiko da). Paradoja horren azalpena datza an faktoa ezen baliabide pospositiboak dira ahaltsuagoak ... ezi euren kide prepositiboak. Kalitatezko baliabideen bidez sortzen dira kalitatezko diskurtsoak, eta kalitate gabeko baliabideekin sor daitekeen bakarra da kalitate baldintzatua, kalitate mugatuagoa, baxuagoa (ikusi nahi duenarentzat, bistakoa da hau; ikusi nahi ez duenak, berak jakingo du zergatik ez duen ikusi nahi).
Horra hor beste froga bat hon euskararen azpigarapen sintaktikoa, zeinen eragina gain kalitatea ezin baita saihestu. [Hartua ti Diskurtsibitatea: kalitate-faktore erabakigarri eta neurgarria (2004), erantzunez ki artikulu nagusia]
Zenbat eta rhematikoagoak eta konplexuagoak izan osagarriak, orduan eta handiagoa izanen da eraginkortasun diferentziala hon ordena burulehena respektu buruazkena, hala mintzoz nola idatziz. Eta hori-efektua orokorra da, esan nahi baita ze berdin gertatuko da arten edozein bi hizkuntza zeinen sintaxiak diren bata buruazkena eta bestea burulehena: ikus, horretaz, dokumentu hau Losing Gems as You Translate: Some Experiences of a Burmese Translator eta horren inguruko sarrera hau: Burmako hizkuntza azpigaratua: Losing Gems as You Translate. []
_____________________________
Irakur ere:
1.: Burmako hizkuntza azpigaratua: Losing Gems as You Translate 
2.: Unitate minimo koherentea vs tope prozesagarria
3.: Kontzeptu klabea: informazio-unitate itsaskorra
4.: Diskurtsibitatea: kalitate-faktore erabakigarri eta neurgarria (dá nire erantzun bat ki artikulu nagusia)

5.: Aditz-osteko neutrotasun pausatua dá produktua ti koherentzia
6.: F1 eta F2 berez dira foku-mota ezberdinak: F1 enfatikoagoa eta F2 landuagoa eta neutroagoa
7.: Beste zantzu bat ti koherentzia: aukerako pausa artén aditza eta foku estua 
8.: Nexu postpositiboen joera sintetikoa vs nexu prepositiboen joera analitikoa

Etiketak: