Anjel Lertxundi eta antilingua

Gaur irakurri dut a artikulua e Anjel Lertxundi titulatzén Anti-lingua eta beste ele-mele batzuk (Berria, 2018-7-1), non idazle oriotarra mintzo dá, besteak beste, burúz hura zein Italo Calvinok (1965) deitu zuén anti-lingua. Ikus adibidez Lertxundiren artikulu horretako bigarren paragrafoa:

Hainbat adituk dio natura izorratzen ari garen moduan ari garela hondatzen hizkuntzak, naturaren kontrako gure jarrera suizidaren antzekoa dela nork bere hizkerarekin praktikatzen duen arreta falta. Natura bizitza salbatuko badugu, bizitzaren hizkuntzak eta hizkerak salbatu behar, eta hori egiten da hizkuntzaren dohainak defendatuz utzikeriaren atzaparretatik, burokraziaren gabineteetan pilatzen den hautsetatik, politikak eta kazetaritzak elkar elikatzen duten apastatik. Antilingua deitu zion Italo Calvinok hizkuntzaren izurrite horri. [Lertxundi, 1987]

Hor autoreak kritikatzen du nork bere hizkerarekin praktikatzen duen arreta falta, eta utzikeria, zein, antza, bereziki gertatuko litzaké an testuinguru burokratiko, politiko edo periodistikoak, eta zeinen emaitza izanen litzaké a antilingua e Italo Calvino (1965).

Ikusiko dugunez (abibidez hurrengo bi sarreretan), Calvinoren antilinguak báditu erro sakonagoak ze utzikeria hutsa, baina orain gogoratu nahi nuke nire sarrera titulatzen ⇶ Piperrik ulertu ez, baina, hala  ere, testu ona? (2005), non aipatzen nuen nóla Joxerra Gartziak zuen aipatzen Lertxundiren diskurtso publiko bat, Donostiako Kursaalean irakurria, zein, antza, ez zen ulertzen:

Gartziaren esanetan, Lertxundiren testua «oso maila onekoa» zen idatzirako, baina esateko «oso desegokia».

Calvinoren kontzeptua aparte utzita, ez al genuke esan behar ze halako diskurso bat, esateko «oso desegokia» (esan nahi baita inulergarria), dela adibide ezin hobea e zerbait zein deitu beharko genuké "antilingua"? Ez al da inulergarritasuna a paradigma e antikomunikazioa?

Idatzian ere, esango nuke ze Lerxundiren (ia) edozein idatzitan aurkituko ditugu adibide ondo antikomunikatiboak, baina, adibide baterako, ikus nonbaiten irakurritako adibide hau, zein den hasiera e "Tobacco days" (Lertxundi, 1987):

Bizkarrezurreko ziztadak sortarazi zion izerdi hotzarekin batera aspalditik erregutua zuen onarpenaren poza korapilatu zitzaion Tomaxi telefonoa hartu eta Extebanen ahots zakarra entzun zuenean bestekaldean. [Lertxundi, 1987]

Diodanez, aurrerago mintzatuko gara buruz antilingua e Italo Calvino, baina bistan da ze Anjel Lertxundik ez duela jo behar ki burokratak, kazetariak edo politikoak afin erakutsi adibide ezin hobeak e hizkuntza antikomunikatiboa, zein, zerbait baldin bada, justuki dá antilingua genuinoa, antihizkuntza hutsa. [⇶]