asteazkena, urria 10, 2018

Velcro-efektuaren sakoneko soluzioa dá sintaktikoa, eta baliabideak eskura izanez gero...

Sarrera honetantxe aipatu genuén velcro-efektua, erabiliz izendapena zein Xabier Aristegietak jarri zion an bere artikulua titulatzén Euskarazko testuen komunikagarritasun-problema larriak (Senez, 2009), eta beste sarrera honetan aztertu genuen nóla Xabier Aristegietak berak azaltzen zuen zér den velcro-efektua. Horretaz, hemengo komentario batean, Xabier Errotetak dio ondorengoa gain nóla soluzionatu velcro-efektua (noiz erantzuten ki beste komentario hau): 
Ordean hori erran ondoren ez du neholako alternativa ortotipografikorik eskaintzen salatzen duen arazoa konpontzeko, iduri ta agortuak direla komekin ateka horretatik ateratzeko bideak. [Xabier Erroteta]
Nire ustez ordea, Aristegietak dú proposatzen soluziobide hau:
Nik uste dut komak euskaraz oraingoz esleituta daukan erabilera-eremua zertxobait zabaldu beharko litzatekeela, aipagai dauzkagun pausaldi berezi hauek ere, kasu batzuetan, koma bidez adierazteko. [Xabier Aristegieta, Senez, 2009, Euskarazko testuen komunikagarritasun-problema larriak]
Eta gauza da ze hala bide batak (komak) nola besteak (koma garaiak, arrastak edo apostrofoak) agerianago utziko dituzte estuasunák zeintan mugitu behar den prosa buruazkena. Nire ustez, soluzioak jo beharko luke ki izan sintaktikoa, ez grafikoa, zeren hori izanen litzake seinale argia eze sintaxia ari den irabazten jarraitutasun irekia, zein baita azken helburua.

Gauza litzake erabiltzeá baliabide burulehenak noiz-ere ikusten den posible, horiexek baitira sakoneko soluzioa ki velcro efektuak, zein ez diren baizik zuzeneko ondorioa e-inkoherentzia sintaktiko-interpretatibo buruazkena. Norberak ikusi beharko luke noiz zer erabili, baina euskal tradizio idatzi edo mintzatuan aurkituko balira aukera sintaktikoak zeinekin joan soluzionatzen ahalik eta kasu gehienak, nire ustez hori litzake biderik zuzenena.

Adibidez, goragoko aipuan dio Errotetak:
Ordean hori erran ondoren ez du neholako alternativa ortotipografikorik eskaintzen salatzen duen arazoa konpontzeko,...
Hor ez dago velcro-efektu puru bat, baina bi aditz-forma horiek jarraian emanda, duda sor dakiguke zér ari garen irakurtzen. Hor báda soluzio sintaktiko bat askoz eraginkorragoa ze koma edo apostrofoa, zein jada den existitzen an euskal textugintza, gutxitan agertua bada ere: "afin(-eta)" nexu burulehena:
Ordean hori erran ondoren ez du neholako alternativa ortotipografikorik eskaintzen afin konpondu salatzen duen arazoa,...
non, "konpondu salatzen" horretan, berriro ageri zaigu velcro-efektua, zein berriro konpondu ahalko dugun erabiliz a-erlatibo prepositibo "zein":
Ordean hori erran ondoren ez du neholako alternativa ortotipografikorik eskaintzen afin konpondu arazoa zein salatzen duen,...
Velcro-efektuaren sakoneko soluzioa dá sintaktikoa, eta baliabideak eskura izanez gero... []

Etiketak: ,