Aukeran eman behar dira berrikuntza linguistiko ustez funtzionalenak, eta erabilerak esanen

Aurreko sarreretan ikusi dugu nóla garai batean "*ezan/egin" aditzak bihurtu zirén laguntzaile, barné mekanismo sortzaile bat ze erabiltzen zituén aditz horien forma sintetikoak afinda sortú forma perifrastikoak. Honelaxe genioen herenegun:

Gero, forma perifrastikoak sortzean, aditz horietako batzuk (artean aditz normalak) zíren bilakatuko laguntzaile, adibidez "egin" transitiboa, eta garatuko zirén formak nola:

ekar egian (indikatiboa: aoristoa = ekarri zuen)
ekar dagiket (potentzial-futuroa)
ekar dagien (subjuntiboa)
ekar egizu (inperatiboa)

denak ere konpartituz ber forma: ber aditz-erroa eta ber laguntzailea, "egin", nahiz izán semantikoki oso ezberdinak. Antzekoa esan daiteke respektu aditz intransitiboak kin "*edin" ("bilakatu") eta "-te" morfema.

Ikuspuntu sinkroniko batetik, egun, aoristoa desagertu da, eta baita gorago aipatutako "geroaldi arkaikoa" ere, gelditzen zaizkigularik soilik forma potentziala, subjuntiboa eta inperatiboa, zein, ez izanik indikatiboak, dúten konpartitzen zenbait ezaugarri semantiko (ez-indikatibo), zeini Josu Lavinek deituko lieke "ezaugarri subjuntiboak" (horra, kontu nominalista). [Balbula, 2020]

Gainera, eta erabiliz oso antzeko mekanismo sortzailea (baina orain kin "*edun/izan" laguntzaileak eta markatzaile aspektualak: "-tzen", "-tu" edo "-ko"), joan zirén garatzen, gradualki, egungo adizki-sorta erabilienak (kasu horretan hartúz zenbait eredu eta, dirudienez, "-tu" markatzaile aspektuala ti latina). Orobat aipatu nahi genuke "ahal" modala, zein lehiatzen ari da kin potentzialak kin "-ke", sintetikoagoak (ikus sarrera hau).

Eta gauza da ze, gaur egun ere, nahi dugularik minimotú aditzen luzera eta konplexitatea, adi egon beharko ginake ki edozein erabilera zein izan liteken interesgarri afinda lortu helburu funtzional hori, emanéz aukeran forma ustez funtzionalenak, hala aditzean nola sintaxian (arlo batean zein bestean, mekanismo eta erabilera interesgarriak egon, bádaude). Eta erabilerak esanen. [⇶]