Zumalakarregi Museoa

H.J. Vinkhuijzen bildumagile holandarraren eta gure bildumetako irudi militarren arteko konparaketarekin jarraituz, New York Public Libraryn Cabreraren zalditerikoa dena Koldo Mitxelena Kulturunean nafarra bihurtzen zaigu.

Cavalerie, sous le Command-nt de Cabrera. 1840 (NYPL)

Cavalry of the province of Navarre (KMK)

Zumalakarregiren irudia ere aurki daiteke New Yorkeko liburutegian:

General Zumalacarreguy. Führer der Carlisten. 1835 (NYPL)

Zumala-Carregui vor Don Carlos. 1836 (NYPL)

Don Carlos, Zumalacareguy and the Staff (ZM)

Francisco Jose Diago Museoaren lagunak, New York Public Library-ren galeria digitalaren erreferentzia eman digu. Bertan aurkitu dugu H. J. Vinkhuijzen holandarraren irudi militarren bilduma. Hona hemen aurkitu ditugun zenbait bitxikeri.

ZM: “Carlist Infantry”

NYPL: Carlistische Infanterie.

ZM: “The Carlist Cavalry”

NYPL: Carlistische Cavallerie.

NYPL: Carlistische Cavalerie. Caballeria de Guipuscoa. 1835

NYPL: Carlistische Cavallerie. 1836

Frantziar gobernuak Espainiarrarekin zuen hitzarmena betetzeko karlisten aurka borrokatzera Aljeriako legioa bidali zuen. 1835.eko abuztuan 5.000 bat beterano iritsi ziren penintsulara Aljeriatik. Bi irudi hauetan karlisten aurkako erasoa ikus daiteke. Zeintzu dira French legion eta Algierisch-franzosiche legion irudien arteko desberdintasunak?

Algierisch-franzosiche legion

French legion

Bost urtek bereizten ditu bi grabatu hauek, bata Parisen (1) argitaratua bestea Madrilen (2). Zein argitaratu zen lehenago? Ba al dakizue zer gertatu zitzaion Nazario Egiari eskuan?

Nazario Egia

Nazario Egia

Orain arte erakutsi ditugun grabatuak kopia nabarmenak izan arren ez zuten aitortzen. Hilabete honetan bestelako kasuak egon bazirena erakutsiko dugu. Alegia, grabatu hauen egileek orijinala Ricardo Balaca pintorearena zela onartuko dute, batek 1874.ean argitaratu zuenean, zein besteak 1892.ean.

Irudi hautetatik (1, 2 eta 3) zein da zein?

Guerra civil - Tipos de voluntarios carlistas

Tipos de voluntarios carlistas

Guerra civil - Tipos de voluntarios carlistas

Behobiako pasagunea maiz aurkituko dugu XIX. mendeko bidaiariek egindako irudietan. Aurkezten ditugun hauetatik (1, 2 edo 3a) zein dago aduana bertan kokatu aurretik egina (1841) eta zein ondoren?

Pont d'Irun sur la Bidassoa: a Behobie

Puente de Behobia sobre el Bidasoa

Pont d'Irun sur la Bidassoa: a Behobie

Larraitz Arretxeak “Bidaiari erromantikoak” post-ean agertzen zen David Roberts artista britainiarrarenean inspiratutako beste grabatu baten berri eman digu. Gure bilduman ere liburu hau badugunez irudia ekartzen dugu hona besteekin parekatu dezazuen. L’Univers. Espagne. Tome II. liburuan agertzen da, Parisen Firmin Didot frères etxeak 1847an argitaratua.

XIX. mendean gurean ibilitako irudigile britainarren artean, Lehenengo Karlistaldian Royal Navy ala Britainiar Legio Laguntzailean aritutakoak nabarmentzen dira. Hauen artean Hornbrook aita-semeak, Richards eta Thomas aurki ditzakegu, irudi honen jatorrizkoaren egileak. Irudi hauen, artean zeintzu dira beraienak? “View of the citadel and walls of San Sebastian”, “San Sebastian el año 1836″, “San Sebastian. Part 1″, “Vista general de S. Sebastian en 1836″, “San Sabastian from the Convent of St. Francisco”.

View of the citadel and walls of San Sebastian

San Sebastian el año 1836

San Sebastian. Part 1

Vista general de S. Sebastian en 1836

San Sabastian from the convent of St. Francisco

Isidore Magues margolari eta ilustratzaile frantsesa, 1836.go udan etorri zen Euskal Herrira. Don Carlos eta bere defendatzaileen erretratuak burutu zituen, Parisen liburu bat argitaratzeko. Zumalakarregirena, noski, bera aurrean izan gabe egin zuen erretratu bakarra izan zen. Halere egun bere irudi zabalduenetakoa da alboan ikus daitekeenez: Zumalacarregui, Zumalacarrégui ala izenbururik gabe. Zein da Maguesena?

Zumalacarregui

Zumalacarrégui

Izenbururik gabe

David Roberts, bidaiari eta irudigile britainiarra, Egiptoko irudiengatik famatua, guretik 1832 eta 1833 urteetan pasa zen. Beretzat exotiko eta erakargarriago zen Andaluziarako bidean, Irun, Hondarribia eta Gasteizi buruzko ikuspegi erromantikoa eskaini zigun. Datozen grabatuetan ikus daitekeenez, maiz izan zen inspirazio bide: “Irun“, “Vue d’Irun“, “Irun, from the Bidassoa“, “El Vidasoa“.

Zein da bere grabatua? Edota, zein da lehena?

Irun

Vue d'Irun

Irun, from the Bidassoa

El Vidasoa