Euskara

Phrase bakarreco paragraphoa

Orain coronavirusaren aldicada hontan daucagu dembora guehiago iracurtzeco eta holan ari naizela iracurtzen liburua La especie elegida kin subtitulua La larga marcha de la evolución humana (ganic paleoanthopologo Juan Luis Arsuaga eta paleontologo Ignacio Martínez) heldu naiz ki paragrapho bat zein dago formatua kin phrsase bakar soila, an 231 or. Hara hemen dioena Es interesante el dato de que los grupos humanos no agricultores ni ganaderos que se han conocido en época histórica cazan, pescan y recolectan animales y vegetales muy diversos, que varían en función de diversos factores, como las disponibilidades del medio o de la época del año, sin que se hayan conocido casos de grupos exclusívamente cazadores o exclusívamente vegetarianos, salvo quizá los esquimales, cuya economía descansaba hasta hace poco casi sólo en la caza y en la pesca; aunque éste no deja de ser un caso extremo dadas la especiales características de su medio, helado gran parte del año y desprovisto de cubierta vegetal. Hori da paragraphoa zein da formatua kin phrase bakarra. Nola litzateque euscaraz emana?  referentziak 2020/04/08 - 00:00:00

Pello Salaburu (2002): "..., lekua hartu, mingaina trabatu, burmuina berotu eta komunikazio mailan deus ere gaineratzen ez duena,..."

Atzoko sarreran Gilenek zioen, besteak beste, honako hau (zatika joango gara erantzuten): Euskal aditza zaila dela esatea --barkamendurekin, baina nazkatuta nago hori entzun eta irakurtzeaz-- da ideia putarik ez izatea esaten denaz, topiko funsgabeei amore emate irrazional hutsa. Aditzaren arazo nagusia ez da, inondik inora, bere osaera , baizik bere kokapena , zein den puntu kruziala eta nire hizpide zentrala . Horretaz, irakur zér zioen Pello Salaburuk noiz kritikatu baitzuen nire " Euskararen garabideak " an bere " Euskararen etxea " (2002:177): Harritzekoa egin zait, bide batez esango dut, euskal aditzaren morfologia konplikatuaz hitz erdirik ez esatea, hori bai baita informazio alferra gehienetan, lekua hartu , mingaina trabatu , burmuina berotu eta komunikazio mailan deus ere gaineratzen ez duena , baina bakean utziko dut kontu hori. Badakizu, aitaren egin gabe eta arnasa sakoneraino hartu gabe esan ezin diren horietakoak , " bazeniezazkigukete ", " geniezazkinakeen " edo " zentxezkidakete " bezalakoak, ...[Pello Salaburu, Euskararen etxea , 2002:177] Izan ere, sintaxi buruazken batean, aditz luzeak , antzera nola hitz luzeak , bihurtzen dirá ondo arazotsuak (areagotzen dute arazo antiinformatiboa ). Gauza da ze, euskara estandarrean, aditza eta galdegaia eman behar izaten dira an ber intonazio-unitatea , halan-ze aditz luzeak kenduko dio urrezko lekua ki galdegaia, zein, gainera, bukaera nabarmen horren aurretik geldituko den itzalduta, gutxitua (estuasun informatibo-expresiboa ). Zenbaitetan gainera, eta Pello Salabururen hitzetan, badakizu, aitaren egin gabe eta arnasa sakoneraino hartu gabe ezin dira esan .  balbula 2020/04/08 - 00:00:00

Ereduak bádaude, baina landu behar dira

Azken sarreran Txopik helerazi digu honako komentarioa: Nik uste euskal aditza hain dala zaila ze behar du ba (1) planteamendu berri, nola sintaxia. Badira aukerak , esaterako aditz potentzialak dira askoz geyo xinple an dialekto on Bizkaia , on Nafarroa edo on Iparralde. Gainera an hauek dialekto zegoen tradizio literarioa eta jendeak zuen erabiltzen. Bestalde an ba (1) dialekto on Bizkaia, NOR-NORI-NORK zegoen oso sinplifikatua, baina berriz ere zuten baztertu ta zuten hartu eredu zailak. Argi dago ze ez ziren kontziente buruz garrantzia on hizkuntza erraxa, arina, xinplea . Hortaz, báda aukera ki ez-erabili laguntzaile datiboa (bereziki interesgarria noiz laguntzaile horiek luzatzen diren ) jarraikíz erabilera (eredu) zahar bat . Eta, ez-gutxitan , báda aukera ki ez-erabili laguntzaile osoa (bereiziki interesgarria noiz erabili nexu burulehenak ) jarraikíz mekanismo (eredu) zahar bat . Nola genioén hemen : Aurreko sarreran aipatzen genuen ondorengo perpaus finala: Afin eta ihesi egin dezazun haier [ = haiei ], .... Tt Arima XV. [OEH] zein, nola genioen, aisa bihur liteke ondoko aukera ez-jokatua : Afin ihesi egin haier, ... non aditz ez-jokatuak (" ihesi egin ") ez dun eskatzen konkordantziarik kin ezein objektu, delarik direktu edo indirektua . Eta gauza da ze, aldaera jokatuetan ere , euskaraz existitzen da aukera ki ez egin konkordantziarik arten aditz jokatua eta objektu indirektua , nola ahal dugun konprobatu an goiko adibidea: Afin ihesi egin dezagun haier,... zein, modu konkordatuan , litzake: Afin ihesi egin diezaiegun haier,... Da beste aukera bat zein ez den zertan galdu, areago noiz nahi dugun sinplifikatu aditza . Bai, ereduak bádaude , baina landu behar dira .  balbula 2020/04/07 - 00:00:00

Bide zahar-berriak: behar dira referenteak eta referentziak

 balbula 2020/04/06 - 00:00:00

Aditz-erregimenak

Mintazatu gara aurreko sarreretan buruz aditz-erregimenak , eta ondo egon daiteke begiratzea zér dioen Euskara Batuaren Eskuliburuak horretaz: Beraz, Euskaltzaindia referitzen da ki honako lau regimenok : da / zaio / du / dio .  balbula 2020/04/05 - 00:00:00

Nic nahiago alderatu titularra zeren ...

 referentziak 2020/04/05 - 00:00:00

Puff!

 balbula 2020/04/04 - 00:00:00

Argitalpen berria: “Gipuzkoako Herrien Izenak. Lekukotasunak eta etimologia”

Atzo Amatiñok bere blogean Euskal Hiztegi Historiko-Etimologikoari buruz idatzi zuen sarrera aipatu nuen. Gaur etimologiaz jarduten jarraituko dugu, oraingoan Patxi Salaberri Zaratiegik eta Luis Mari Zaldua Etxabek idatzi duten Gipuzkoako Herrien Izenak. Lekukotasunak eta etimologia liburuaren berri emateko. Liburua Euskaltzaindiak Jarraitu irakurtzen The post Argitalpen berria: Gipuzkoako Herrien Izenak. Lekukotasunak eta etimologia appeared first on FiloBlogia .  FiloBlogia 2020/04/04 - 00:00:00

Ezjakinak? Harroak? Bi-biak?

 balbula 2020/04/03 - 00:00:00

Euskal etimologiak heldutasuna lortu du. Orain euskal etimologiazaleak heltzea baino ez da falta — Eibar.ORG | Eibarko peoria

Amatiñoren blogeko sarrera: Orain arteko ikerketak gutxietsi gabe, bada esan duenik Lakarrak gogotik landutako garapen honekin euskal etimologiak nolabaiteko heldutasun homologagarria lortu duela. Segurutik horrela da eta poztekoa gainera, Orain euskal etimologiazale amateurrak heltzea eta homologatzea baino ez zaigu falta. Jarraitu irakurtzen The post Euskal etimologiak heldutasuna lortu du. Orain euskal etimologiazaleak heltzea baino ez da falta — Eibar.ORG | Eibarko peoria appeared first on FiloBlogia .  FiloBlogia 2020/04/03 - 00:00:00

Ez ikustea, ez beguiratzea hobe.

Nola gagoz murguilduric an coronavirusaren zurrumbiloa entzuten da ze hasi garateque sartzen ralenti (rallenti) zona batean respectuz infectatuac. Nahi izan dut beguiratu nola emaiten du hitz hori Elhuyar hizteguiac zeren possibilitate hori daucat escu-escura telephonoan. Gaztelerazco ralentizar esaten da euscaraz dioenez Elhuyarrec ralentizar (erdarazcoa) geldotu, moteldu, mantsotu (euscaraz) Othe da hori equivalentzia dioena Elhuyarrec aceptablea gaurco euscaldunen artean? Othe da hiztegui hori modernoa egungo mendecoa eta efficientea?  referentziak 2020/04/03 - 00:00:00

Ezjakinak, harroak edo bi-biak? Atera kontuak

 balbula 2020/04/02 - 00:00:00

Ez da hitzik

 balbula 2020/04/01 - 00:00:00

Hitz ederrac, baina zembaterainoco eguiac?

 referentziak 2020/04/01 - 00:00:00

Horrá: "pertenitu"

 balbula 2020/03/31 - 00:00:00

Leizarraga, Tartas, Aresti, Sarasola, Atxaga edo Sarrionandia

Komentatzen genuen atzo nóla existitzen diren oso testigantza nabarmenak e-aditzá " apartenitu " (" apertenitu "), zeintan sartzen dirá Leizarraga , Tartas , Aresti , Sarasola , Atxaga edo Sarrionandia . Hain justu, EHUko Corpus Historikoan (harik 2000) agertzen dira 23 erabilera : zein, denboran, banatzen dirá honela: Ikusten denez, pasa den mendeko azken urteetan birdeskubritzen ari zen aditz hori, baina, akaso sorpresiboki , noiz konsultatu XXI. mendeko erabilera (an Egungo Testuen Corpusa , tikan 2000), konprobatzen dugu nóla ez den agertzen behin ere : Hala ere, 2001ean aurkitzen dugú ondorengo erabilera hen Ana Urkiza (" Ondarroa " aldizkaria) : Umetatik hainbeste miresten eta erakartzen duen arrantzalearen unibertsoari ez dio apertenitzen . [Ana Urkiza, 2001] Datu bat : Euskaltzaindiaren Hiztegiak ez du jasotzen hain aditz nabarmendua : " apartenitu " (" apertenitu "). Eta gauza da ze galdetzen genuen atzo ea, erabilera haiek ikusita, nórk esan lezaken ze " apartenitu " (" apertenitu ") transitiboa ez zela apartenitzen ki euskara . Ba begira, urrutira gabe, Euskaltzaindiak diosku ze, ez soilik versio transitiboa , baizik intransitiboa ere , ez dira apartenitzen ki euskal ondare linguistiko ofiziala .  balbula 2020/03/30 - 00:00:00

Birsortuz: "apartenitu" transitiboa

 balbula 2020/03/30 - 00:00:00

Erabilera horien ostean, nórk esango luke estruktura hori ez dela apartenitzen ki euskara?

Genioen atzo ze, " apartenitu " aditzaren erabilera transitiboa (" apartenitzen dut ") ez dela, antza, hain zaharra nola bere kide intransitiboa (" apartenitzen naiz "): nik behintzat ez dut aurkitu erabilera horren testigantza zaharragorik zein 1977 ko dokumentua titulatzén " Literatura " ( Udako Euskal Unibertsitatea ), zeinen arduraduna litzaké Ibon Sarasola : Hor barruan genuké " apartenitu " aditzaren lehenego erabilera transitiboa : Urte bat geroago, 1978an , Atxagak baliatukó aukera transitibo hori noiz, azpi goitizená " Pott bandako apatrida ", idatziko zuén ondokoa an lehenengo zenbakia hen Pott aldizakaria (« Poema liburu baterako hitzaurregai bat »): Literatu pila bat, txar askoak, erori zaizkigu —izurrite baten moduan— alderdi politiko konkretu bati apartenitzen zutelako, edo ziotelako . [Atxaga, 1978, azpi goitizená " Pott bandako apatrida "] Hori litzake bigarren erabilera transitiboa, non Atxagak erabiltzen dú hala laguntzaile ez-datiboa ( zutelako ) nola-ere datiboa ( ziotelako ). 1983an Joseba Sarrionandiak ere erabili zuen an bere " Narrazioak ": Kantuan zetozen, eta soldadu zuhurrenak ez ziren okertu beren bapateko irudipenetan: alegrantzia hark erabat zoraturiko batzuri apartenitzen zion . [Sarrionandia, 1983] Erabilera horien ostean, nórk esan lezake estruktura hori ez dela apartenitzen ki euskara ?  balbula 2020/03/29 - 00:00:00

Birsortuz: "apartenitu" transitiboa (Atxaga)

 balbula 2020/03/28 - 00:00:00

Aitzaquia gabe hobeac?

 referentziak 2020/03/27 - 00:00:00