Euskara
Txopi: "Amerikanuak dute esaten hamabost ehun, ordez esan mila bostehun. Modu honetan dute
aurrezten zenbait silaba."
balbula 2022/05/24 - 00:00:00
Mugica (1987): "... fórmulas accidentales de influjo, al parecer, francés, en voces como
'hamabireun' ..."
Atzo Erramun Gerrikagotiak, mintzátuz gain estruktura numerikoak nola " hamabi ehun " edo " hamabost ehun ", zioén: Irudi du -ziurqui- ze hori structura numericoa (15x100=1.500, ... etc) ez da aguertzen exclusivan euscaraz baizic behintzat euscaraz, frantzesez, alemanez, inglesez, ... eta an seguruenez hizcuntza guehiago. Seguru ze, euscaldunac hartua zuten campotic hori structura numericoa eta zuten incorporatu an bere bizitza. Hala uste du Luis Maria Mugica-k an bere "MorfologÃa de la composición lexical euskérica" (1987) noiz dioen ze: ... fórmulas accidentales de influjo, al parecer, francés , en voces como hamabireun ... [Mugica, 1987] Hor Mugica egiten ari da referentzia bat ki hiztegi hirueleduna e Azkue (1905 ) , non irakurri ahal dugun: Amabireun : (AN-b, B-pl ), hamabireun (BN, L, S), doce cientos, mil doscientos : douze cents, mille deux cents. [Azkue, 1905] eta non ikusi ahal dugu " B-pl " referentzia interesgarria, referitua ki B izkaiera an bere aldaera pl entziarra, justuki berbera zein agertzen zaigun an Orotariko Euskal Hiztegia : Ikusten denez, Orotarikoan ere agertzen da " V-ple " referentzia, zein baita Plentziako Bizkaiera , oso urrun ti ipar-ekialdeko erabilera . balbula 2022/05/23 - 00:00:00
XVI. mendean oraindik gordetzen zén euskaraz sistema numeriko vigesimal zabalago bat, non
erabiltzaile batzuk esanen zutén "bostogei" ki esan 100, "seiogei" ki esan "120", edo
"zortziogei" ki esan "160"
Sistema edo subsistema linguistikoak joan beharko lirake adaptatzen ki beharrak e euren erabiltzaileak . Horrela gertatu beharko litzake kin sistema sintaktiko orokorra , baina berdin gertatu beharko litzake adibidez an subsistema partzialago bat baina oso inportantea ere, nola dén subsistema numerikoa . Puntu horretaz jakin daigun ze XVI. mendean oraindik gordetzen zén euskaraz sistema numeriko vigesimal zabalago bat , non erabiltzaile batzuk esanen zutén " bostogei " ki esan " 100 ", " seiogei " ki esan " 120 " edo " zortziogei " ki esan " 160 ". Hola irakurri ahal dugu an dokumentu zahar anonimo bat titúlatzen "Modo de contar en la lengua Bascongada, con algunas declaraciones para su fácil inteligencia", zein datatu den an aipatutako XVI. mendea (ChavarrÃa, "Una tabla del siglo XVI para aprender a contar en vascuence", 2008): ... por la escritura puede situarse claramente en el siglo XVI . [ChavarrÃa, 2008] Orain, aldiz, sistema vigesimala erlatiboki murriztu da , eta dezimala erlatiboki zabaldu . balbula 2022/05/22 - 00:00:00
"hamabi ehun", "hamabost ehun"
balbula 2022/05/22 - 00:00:00
XVI. mendean oraindik gordetzen zén euskaraz sistema numeriko vigesimal zabalago bat, non
erabiltzaile batzuk esanen zutén "bostogei" ki esan 100, "seiogei" ki esan "120", edo
"zortziogei" ki esan "160"
Sistema edo subsistema linguistikoak joan beharko lirake adaptatzen ki beharrak e euren erabiltzaileak . Horrela gertatu beharko litzake kin sistema sintaktiko orokorra , baina berdin gertatu beharko litzake adibidez an subsistema partzialago bat baina oso inportantea ere, nola dén subsistema numerikoa . Puntu horretaz jakin daigun ze XVI. mendean oraindik gordetzen zén euskaraz sistema numeriko vigesimal zabalago bat , non erabiltzaile batzuk esanen zutén " bostogei " ki esan " 100 ", " seiogei " ki esan " 120 " edo " zortziogei " ki esan " 160 ". Hola irakurri ahal dugu an dokumentu zahar anonimo bat titulatzen "Modo de contar en la lengua Bascongada, con algunas declaraciones para su fácil inteligencia", zein datatu den an aipatutako XVI. mendea (ChavarrÃa, "Una tabla del siglo XVI para aprender a contar en vascuence", 2008): ... por la escritura puede situarse claramente en el siglo XVI . [ChavarrÃa, 2008] Orain, aldiz, sistema vigesimala erlatiboki murriztu da , eta dezimala erlatiboki zabaldu . balbula 2022/05/21 - 00:00:00
Urkulluc consulta daiala badezpada Elhuyar hizteguiac
referentziak 2022/05/20 - 00:00:00
Sinpleki zeren komunikazioa oinarritzen da an logika (tekniko-komunikatibo) universala
balbula 2022/05/20 - 00:00:00
Albert (2019): "There is a general consensus that the right-branching SVO word order is
universally preferred over an SOV order"
balbula 2022/05/19 - 00:00:00
Lakarra (2018): "..., 'la-' hori (...) preposizio eta aurrizki izan genuen atzizki baino
lehen."
balbula 2022/05/18 - 00:00:00
Heine eta Kuteva (2007): "... we showed how this general strategy can be held responsible for
human language developing into an increasingly more refined tool of communication and
conceptualization."
Atzokoan ateratzen genuén ondoko aipua e Heine eta Kuteva (2007) ti gure artikulua titúlatzen " Sintaxiaren norabide komunikativoa " (Senez, 2015:186) zeintan autoreak mintzo ziren gain hizkuntzen prozesu evolutibo regula r bat zeintan sintaxiak doaz irabazten rekursibitatea : We argued that there is a regular process leading from non-recursive to recursive noun phrase and sentence constructions , and that this process is a by-product of grammaticalization and, hence, can be accounted for by means of grammaticalization theory. [Heine eta Kuteva 2007] Jakina, rekursibitate funtzionala (koherentea, expansiboa, jarraitua, pausatua, reflexiboa, ...) ez da baizik bidea ki komunikazio aberatsagoa , matizatuagoa, egokiatuagoa ki helburu exigenteagoak, ... finagoa : ... we showed how this general strategy can be held responsible for human language developing into an increasingly more refined tool of communication and conceptualization . [Heine eta Kuteva 2007] Bai, nola genioen an 2015, ... ... norabide komunikatibo horretan bete-betean sartzen da ordena progresiboaren (burulehenaren) efektua , ... [Senez, 2015:186] zein dén ... ... esanguratsuki erraztea rekursibitate funtzionala , eta azken buruan igoaraztea potentzia komunikatiboa eta eraginkortasun linguistikoa . [Senez, 2015:186] balbula 2022/05/17 - 00:00:00
Hurford (2012): "... we can see clear pathways along which grammar emerges and develops."
SegÃtuz kin azken sarreretako ildoa (ikus sarrera hau eta hau ), jarraian doa a bukaera e gure artikulua titúlatzen " Sintaxiaren norabide komunikativoa " (Senez, 2015:186): Bukaera horretatik, gaur azpimarratu nahi genuke haren aurreneko aipua, ganik Hurford (2012): ... we can see clear pathways along which grammar emerges and develops . [Hurford, 2012] edo gure hitzetan: ... existitzen dira garabide sintaktiko-diskursivo argiak bezain generalak . [Senez, 2015:186] Bihar jarraitukó. [ ⶠ] balbula 2022/05/16 - 00:00:00
Heine eta Kuteva (2007). "... there is a regular process leading from non-recursive to
recursive noun phrase and sentence constructions, and that this process is a by-product of
grammaticalization ..."
Atzokoan ateratzen genuén beheragoko pasartea ti gure artikulua titúlatzen " Sintaxiaren norabide komunikativoa " (Senez, 2015:186), nondik aipatzen genuén honako hitzak e Hurford (2012): ... we can see clear pathways along which grammar emerges and develops . [Hurford, 2012] Gaurkoan nahi genuke azpimarratu hango beste aipu bat non, kasu honetan, Heine eta Kuteva (2007) mintzo zaizkigu gain evoluzio linguistiko orokorra nola prozesu regula r bat zeintan sintaxiak doaz irabazten rekursibitatea : We argued that there is a regular process leading from non-recursive to recursive noun phrase and sentence constructions , and that this process is a by-product of grammaticalization and, hence, can be accounted for by means of grammaticalization theory. (Heine eta Kuteva 2007) Bai, prozesu evolutibo horretan ( garabide horetan) sintaxiak doaz irabazten rekursibitate funtzionala , esan nahita sintaxiak doaz irabazten aukera sintaktiko gerota egokiagoak ki joan artikulatzen eta konbinatzen euren komunikagaiak (hitzak, sintagmak, perpausak) an modu gerota potenteagoa, aberatsagoa, irekiagoa, efizienteagoa eta efektiboagoa (finean an modu komunikatiboagoa ). balbula 2022/05/16 - 00:00:00
Hurdford (2012): "... we can see clear pathways along which grammar emerges and develops."
SegÃtuz kin azken sarreretako ildoa (ikus sarrera hau eta hau ), jarraian doa a bukaera e gure artikulua titúlatzen " Sintaxiaren norabide komunikativoa " (Senez, 2015:186): Bukaera horretatik, gaur azpimarratu nahi genuke haren aurreneko aipua, ganik Hurford (2012): ... we can see clear pathways along which grammar emerges and develops . [Hurford, 2012] edo gure hitzetan: ... existitzen dira garabide sintaktiko-diskursivo argiak bezain generalak . [Senez, 2015:186] Bihar jarraitukó. balbula 2022/05/15 - 00:00:00
Euskararen garabideak (2002): "..., joera esanguratsuki aberasgarri hoÂrren aldera
bultzatu behar dute hala filologoek nola beste hizkuntz eragileek ere, kontrara bultzatzen
ibili beharrean"
balbula 2022/05/14 - 00:00:00
Auquera syntacticoac escura
referentziak 2022/05/13 - 00:00:00
Euskararen garabideak (2002): "... hizkuntzen garabide
logiko-komunikatibo-diskurÂtsibo baten existentzia aldarrikatzen baita, hizkuntza
guztientzako ..."
balbula 2022/05/13 - 00:00:00
Heine (2003): [Gramatikalizazio-prozesua] "is hypothesized to be essentially
unidirectional"
balbula 2022/05/12 - 00:00:00
Heine (2003): "... and to explain why they [grammatical forms] are structured the way they
are."
Atzo ikusten genuen nóla Lakarrak (2018) aipatzen zuén Shields (2005) nok aipatzen zuén Fox (1995) mintzátuz gain "legeak" e garabideak (" laws " of language development "), zeinen arabera determinatu ahalko litzake zéin aldaketa izan ahal diren probableagoak ze besteak , hala nola ere zéin izan ahal den norabide orokorrá e aldaketa linguistikoa : One of the most significant recent developments in the field of historical linguistics has been the identification of what Fox (1995: 194) calls «'laws' of language development» - a methodology «for determining which changes are more likely than others , and ... criteria for determining the overall direction of linguistic change.» This methodology is largely an aspect of what has come to be known as «grammaticalization theory» (Shields 2005: 53). Aipu hori aterea dago ti ondorengo textua, non Shields-ek (2005) orobat aipatzen du Heine (2003) esánez ze "gramatikalizazio-teoriaren" helburuetako bat dá azaltzea zergátik hizkuntzen forma gramatikalak dauden estrukturatuak nola dauden : ... and to explain why they [grammatical forms] are structured the way they are . [Heine, 2003] Eta gauza da ze artikulu-sarrera hori ondo erabil liteke ki laburbildu helburuák te hizkuntzalaritza funtzionala . balbula 2022/05/11 - 00:00:00
Lakarrak (2018) aipatzen dú Shields (2005), nok aipatzen du Fox (1995) mintzátuz gain
«'laws' of language development"», esan nahi baita gain 'legeak' e garabideak
Atzokoan genioen ze: - " Bideak izaten dirá hain propioak nola universalak: "Hainbat hizkuntzatan genitiboa lokatiboaren bilakabide edo espezializazioa da" (Lakarra, 2018) " eta puntu horretaz, gaur honatu nahi genuke ondorengo aipua zein Lakarrak ( "Euskararen historiaurrea", 2018) jasotzen baitu ki ireki bere atal dedikatua ki "Gramatikalizazioa eta berreraiketa" (barné "Euskararen historia", 2018): One of the most significant recent developments in the field of historical linguistics has been the identification of what Fox (1995: 194) calls «'laws' of language development» - a methodology «for determining which changes are more likely than others , and ... criteria for determining the overall direction of linguistic change.» This methodology is largely an aspect of what has come to be known as «grammaticalization theory» (Shields 2005: 53). Hortaz, Lakarrak (2018) aipatzen dú Shields (2005 ), nok aipatzen du Fox (1995) mintzátuz gain «'laws' of language development"» , esan nahi baita gain 'legeak' e garabideak balbula 2022/05/10 - 00:00:00
Bideak izaten dirá hain propioak nola universalak: "Hainbat hizkuntzatan genitiboa
lokatiboaren bilakabide edo espezializazioa da" (Lakarra, 2018)
balbula 2022/05/10 - 00:00:00
