Euskaldunberri naiz

Euskaldunberri naiz artikuluen jarioa

Emakumeek salatzeari utzi diote, zergatik?

Estatuan aurten 18 emakume hil dute. Inork ez zuen salatu bere kasua edo egoera larria. Zergatik emakume hauek ez zuten laguntzarik bilatu? Adituen arabera, hil aurretik etxean edo inguruan tratu txarrak gertatzen dira. Emakumeek genero-indarkeria salatu ezin badute, ingurukoek egin behar dute, bai senideek bai auzokideek. Isiltasunak ez die laguntzen. Emakumeen elkarteek adierazten dute justiziarengan mesfidantza arazoa larria dela. Adibidez, epaitegietan erasotzailearen kontra gero eta urruntasun ordena gutxiago bidaltzen dira. Beste arrazoi bat: salatu nahi duten emakume batzuek kontatzen dute alde batetik, etxean senarraren beldurra daukatela, eta bestaldetik, polizia-etxeetan eta epaitegietan ez dituztela beti ondo hartzen. Krisiagatik emakumeak zaintzeko etxe batzuk itxi dira eta ez dago hainbeste ekonomia-baliabide tratu-txarrak jaso dituzten emakumeei laguntzeko. Ezin da ahaztu biktimek ez dituztela gorputzan bakarrik kolpeak jasotzen. Lehengo bizitza itzuli behar dute, tratu-txarrik gabe, pozik bizi zirenean, nahiz eta gaur egun etorkizun beltza ikusten duten. Beraz, ingurukoek laguntza behar diete, eta epaitegiek eta polizia etxeek laguntza behar diete. Denon artean. Zalantzak (nola esaten da euskaraz): --Necesitan volver a su vida anterior: Lehengo bizitza itzuli behar dute 2013/02/28 - 11:48:07

Gezurrik handiena

¿Nork esan zuen gezurra esatea txarra zela? Bizitzan zehar gezurra beharrezkoa da, batez ere egunerokotasunean beste pertsona bati mina ez egiteko edo arazo gehiago saihesteko. Gezurra ez esatea ezinezkoa da. Baina desberdintasun bat dago: asmo txarrik gabe egiten bada ala ez. Adibidez, idazle batek istoriak asmatzen ditu. Istoria horiek ez dira errealak, baina bere asmoa ona da. Bere lana da literaturarentzat eta kulturarentzat. Beste pertsona batzuek, ordea, istoriak sortzen dira mina egiteko. Gainera, gezurra mota asko daude: mehatxu baten kontra babesteko, prestigioa edo ospea ez galtzeko, amodiozko harremana mantentzeko, ardurak saihesteko edo onartua izateko. Beste aldetik, edonork gezurra esan dezake, baina ondo gezurra esatea (beste pertsona batek kontatzen dena sinesteko) zaila da eta adimena beharrezkoa da. Laburbilduz, gezurra esatea gaizki ikusita dago. Baina norbaitek esaten badu ez duela gezurra esaten, hori izango litzateke munduko gezurrik handiena. **Laguntza behar dut. Nola esaten da euskaraz: -Está mal visto: Gezurra esatea gaizki ikusita dago 2012/11/16 - 20:52:06

Oroipenak

Pasa den astean, oraindik izugarrizko hotza egiten ez zuenean eta kalez kale oso lasai ibiltzen ginenean, taberna batean bat-batean lagun batekin topo egin nuen. Orain dela 10 urte atzerrira joan zen lan baten bila. Alemanian ezkondu zen eta bi seme-alaba dauka. Gazteagoak ginenean ia egunero elkarrekin geunden, bai institutuan bai bere gurasoen etxean. Astean zehar elkarrekin etxerako lanak egiten genituen eta asteburuetan jai batzuetan elkarrekin oso ondo pasatzen genuen. Baina gero, unibertsitatera ailegatzean, elkarrekiko harremana galdu genuen. Egun hartan denbora luze hizketan pasatu genuen. Eta gogoratu genituen pasadizo batzuk. Anekdotarik onenetarikoen artean zegoen elkarrekin oporretan joan ginen lehenengo aldia, 15 edo 16 urte genituela. Imajina ezazue ze urduri eta alai geunden!! Gainera gurasoek ez ziguten oztoporik jarri. Sei lagunok Zarautzera, etxetik oso hurbil. Bagenekien izugarrizko bidaia izango litzatekeela, nahiz eta opor laburregiak izan, lau edo bost egun bakarrik. Gogoratzen dut denbora luze pasatu genuela prestaketekin: ze arropa eraman, zapatak, janariari buruz... Gainera, kanpin-denda bat erosteko dirurik ez geneukanez, lagunaren nebak utzi zigun. Eta oporretan joan aurretik, erabaki nuen parke batean kanpin-denda hori irekitzea eta garbitzea. Kaxan irakurri nuen sei pertsonarentzako kanpin-denda zela eta zein ziren pausoak irekitzeko. Oso erraza!! Baina Zarautzera ailegatzean, konturatu ginen arazo larri bat geneukala. Nahiz eta sei pertsonarentzakoa izan, ez zegoen lekurik denontzat. Denbora pasa eta gero, gaua iluna zen eta ez geneukan argirik. Elkarrekin haserretu ginen. Azkenean erabaki genuen motxilak kanpoan uztea eta lagun batek lo egin beharko lukeela aurreko partean. Pentsa zein gaizki pasatu genuen. Ez zen erosoa. Eta ezinezkoa zen horrela jarraitzea. Eskerrak etxetik gertu geundela eta hurrengo egunean itzuli ginen. Gezurra badirudi ere, gaur egun pasadizoa gogoratzean barre egiten dugu. Gure lehenengo oporrak elkarrekin eta horrela gertatu zen. Zalantzak (nola esaten da euskaraz): --Denbora luze hizketan pasatu genuen: Pasamos mucho tiempo hablando. 2012/11/01 - 17:29:08

Joxe Lontxo, Idoia eta Jaione itzuli dira

Joxe Lontxo, Idoia eta Jaione itzuli dira. Berriro telebistan agertzen dira. Berri on bat da eta telebistan zerbait dexentea ikusteko gomendio on bat da. Hogei urte ondoren, 'Bi eta bat' telesaioa Euskal Telbistako lehenengo katean asteazkenero ematen da. Elena Irureta, José Ramón Soroiz y Ane Gabarain Donostiako etxebizitzara itzultzen diren hiru aktore dira. 90 hamarkadan hiru gazte alai ziren helburu batekin: ikusleak dibertitzea. Telesaio hori ikustean oso ondo pasatu nuela gogoratzen dut. Euskal Telebistak 'Bi eta bat' berreskuratu du, hamahiru kapitulurekin. Ze ondo! Hogei urte pasatu dira eta Donostian hiru protagonista (Joxe Lontxo, Idoia y Jaione) berriro elkarrekin daude. Nahiz eta azken urteetan denetatik gertatu zaien, etxebizitza berean bizi izaten hasten dira. Gaur egun Joxe Lontxo alargun geratu da eta seme bat dauka. Idoia ere itzuli da. Venezuelara joan zen eta han telebista ko kulebroietan parte hartu zuen. Berak baino 20 urte gutxiago zeukan gazte batekin ezkondu zen. Baina senarrak Idoiaren diruarekin ihes egin zuen. Facebook sare sozialari esker, berriro Jaione aurkitzen du. Berak e z du orain arte zorte handirik izan. Abeslaria eta monologista izan da. Baina ez du nahiko diru irabazi eta bankuak etxebizitza kendu dio. Hiru protagonista berriro elkarrekin bizi izango dira, batez ere, krisiagatik. Ikusleen erantzuna jakiteko gogoa daukat. Oraingoz, 120.000 ikuslek lehenengo kapitulua ikusi dute. Programak %17,6ko kuota izan zuen. Arrakasta handia. Zalantzak (nola esaten da euskaraz): --Tengo ganas de conocer la respuesta de los espectadores: Ikusleen erantzuna jakiteko gogoa daukat. -- 120.000 espectadores vieron el primer capítulo: 120.000 ikuslek lehenengo kapitulua ikusi zuten. --Se casó con un chico que tenía 20 años menos que ella: Berak baino 20 urte gutxiago zeukan gazte batekin ezkondu zen. 2012/07/16 - 13:26:03

Berriro gurasoekin

2012/07/16 - 13:26:03

Emakumeak, Olinpiar Jokoetan

2012/07/16 - 13:26:03

Gure jateko ohiturak

Jatordua plazerrik handienetako bat da. Bai, aitortzen dut: jatun handia naiz. Haragia, arraina, lekaleak, barazkiak, fruta, arroza, pasta,... Nire ama harrituta geratu da txikitan janariarekin arazo asko neuzkalako (adibidez, lekak ez zitzaizkidan batere gustatzen eta ia-ia ez nuen haragirik dastatzen). Nire am a jolasekin arazoa konpontzen saiatzen zen, gero haserretzen zen, baina p are bat ordu pasatu eta gero ez zeuk an patzientzarik eta batzuetan arratsaldean eskolara jan gabe itzultzen nintzen. Baina gaur egun, gurasoen etxetik kanpo bizi naizenetik, denetatik jaten dut, arazorik gabe. Nik neuk janaria prestatu behar dudalako? Gaur egungo elikadurak gero eta garrantzi handiago dauka. Medikuek esaten digute bizitza on bat edukitzeko elikadura eta kirola beharrezkoak direla. Batetik, dieta mediterraneoa jaten saiatzen gara, batez ere, oliba-olioa, ardoa, frutak (egunean bost ale), barazkiak, lekaleak (astean zehar bi aldiz), fruitu lehorrak, esnekiak, arraina (astean behin), haragia eta arraultzak. Hala ere, umeen artean datu larriak dira. Adibidez, medikueek adierazten dutenaren arabera, umeen hirutik batek ez du fruta jaten. Baina orokorrean asteburuetan, etxetik kanpo bazkaltzen edo afaltzen badugu, beste gutizia batzuk jaten ditugu eta fast food delakoa edonon aurki daiteke (pizza, kebab, hanburgesak,...). Bestetik, ohiturak desberdinak dira eta nahiz eta gure elikadura egokia izan, gutxiago jaten dugu. Adibidez, etxeetan ez dago hiru plater eta amaitzeko postrea. Arruntena da plater bat bakarrik eta postrea. Hau da, gero eta denbora gutxiago daukagunez, jatorduak motzagoak dira. Hala ere, nire ustez estresarekin eta bakarrik jatea ez da ona osasunerako. Lanagatik zaila izan arren, familiarekin bazkaltzea (eta telebistarik gabe) oso inportantea dela esango nuke. Bestela, ia-ia ez daukagu denborarik elkarrekin hitz egiteko. Nahiz eta denbora gutxi eduki, elikagai egokiekin bazkaria prestatzen saiatzen gara, zeren eta osasunak gero eta gehiago kezkatzen gaitu. Eta umeak ideia hori ikasten ari dira. Behintzat, saiatzen ari gara. Zalantzak (nola esaten da euskaraz): --Uno de cada tres niños no come fruta: Umeen hirutik batek ez du fruta jaten 2012/07/16 - 13:26:03

Udan, euskararekin ere

Euskarekiko harremana ez galtzeko, udan berriro mintzalaguna talde batean parte hartzen dut. Eta ze ondo! Gaur goizean, hamabietan, Gasteizko taberna batean euskaraz hitz egiteko beste pertsona batzuekin geratu naiz. Ez nituen ezagutzen baina hasieratik elkarrizketa sortu da. Esperientzia oso interesgarria da, benetan eta gomendatzen dut. Adibidez, Gasteizen euskaraz hitz egitea Gipuzkoan edo Bizkaian baino zailagoa denez, nire ustez, mintzalaguna proiektua ideiarik aproposena da. Elkar ez ezagutzen genuen bost pertsonak ordu bat baino gehiago elkarrekin egon gara. Eta berriro datorren astean geratuko gara. Batzuek gehiago dakite eta nabaritzen da (bai gramatikarekin, bai hitz egitean). Baina horrela hainbeste ez dakigunok laguntzen gaituzte, hobeto hitz egitera esta akatsak zuzentzera... Ideia nagusia da uztailean eta abuztuan geratzea, behintzat, astean behin edo bitan. Baina hitz egiteko presiorik gabe, lasaitasunarekin. Hori da onena, ez da eskola bat edo euskaltegiko klase bat. Ez. Bat-batean, taldeko pertsona batek proposamen bat egiten badu, adibidez, museo batera joatea edo igerilekura joatea, aktibitate berri hori egingo dugu. Baina denon artean erabaki behar dugu. Horregatik, udan euskararekin ere. Zalantzak (nola esaten da euskaraz): --Cinco personas que no nos conocíamos hemos estado juntas más de una hora: Elkar ez ezagutzen genuen bost pertsonak ordu bat baino gehiago elkarrekin egon gara. Gomendio bat: "Bi eta bat". Bostgarren kapitulua oso dibertigarria izan zen. http://www.eitb.tv/es/#/video/1700831630001 2012/07/16 - 13:26:03

Lehengusu baten etxera

(Oporretan Huescara joango naiz, mendira) Abuztua heltzear dago eta oporretan pentsatzen ari naiz. Eta zuek? Badakit krisiarekin ez dela ideia on bat. Eta gainera, Rajoyk berri eman dituen murrizketekin gure egoera (herritarren egoera) gero eta zailagoa izango da... Baina oporretan pentsatzea egunean zehar momentu onenentariko bat da. Diru gutxirekin eta lantegian ERE batekin, nire helbidea ez da urrun izango baina oporrak beharrezkoak dira, nire ustez. Adibidez, nire kasuan beti bezala karabana hartuko dugu (nire bikotearekin) eta kanping batera joango gara. Orain dela urte batzuk ez garela hotel batera joaten... Tunezera bidali genuenean, 2005ean... Ba ina aitortzen dut: mendira joatea asko gustatzen zaigu eta horregatik, karabanarekin mugitzeko errazagoa da. Aurten Pirineoetara joango gara. Baina nahiz eta hasieran lau aste joaten pentsatu genuen, azkenean bi aste egongo gara. Diruagatik, noski. Gero, herrira joango gara, gurasoekin. Nire lagunen artean gauza bera gertatzen da. Adibidez, bikote bat San Franciscora joan da. Bai, zelako bidaia!! Baina gastuak aurrezteko, lehengusu baten etxera egongo dira. Gero pertsona ezagun batek pasaden astean kontatu zidan Tenerifera joango dela baina bere anaiaren etxera. Ez daukalako dirurik eta orain dela hamar hilabete langabezian geratu delako. Nire neba, adibidez, Madrilera joango da bere bikotearen amaren etxera... Pentsatzen ari naiz eta momentuz ezagutzen ditudan kasuak berdinak dira. Oporretan lagun baten etxera edo familiarekin joango dira. Jende askok esaten duenez, irailean heltzen denean, gauzak gero eta zailagoak izango dira. Eta beldurragatik ez da hainbeste gastatzen, behintzat, nire giroan. Zalantzak: (nola esaten da euskaraz) -Es uno de los mejores momentos: Momentu onenentariko bat da 2012/07/16 - 13:26:03

Iturriak