Garaigoikoa

Garaigoikoa artikuluen jarioa

10 urte

Konturatu orduko, neure blog honek ia 10 urte bete ditu: xume-xume hasi zenak bizitza aldatu didala esan dezaket. Ezin dut nire azken 10 urteko bizibidea blog barik irudikatu. Baina, tira, erromantiko jarri aurretik, Leihotikan taldekoek esaten zuten bezala, “ 10 urte nik nahi dudana egiten, 10 urte eta etorriko direnak ” . 10 urte eta 945 artikulu, eta iruzkinak, eta blogetik eratorri den guztia ... Ba bai, “ egunen batean ateri denean, euriaz ariko gara, baina bitartean jarraitu bidean, kondena ederrean ” . Eta hala egingo dut. Hori bai, hau izango da azken sarrera blogak.eus atarian. Hemendik aurrera, argia.eus -en ikusiko dugu elkar. Eskerrik asko blogak-eko lagunei emandako laguntzagatik! Segi gogor!  2016/10/27 - 23:36:03

Euskaraz eroso bizi nahi dut

 2016/10/24 - 18:25:02

Aiputik aipura

 2016/10/24 - 18:25:02

Leihoak?

Hizkuntza bat hiltzen denean, munduari begiratzeko leiho bat ixten dela esan ohi da (metaforen gerratea ematen du honek). Ez nau sekula ase metafora horrek, baina, tira, guztiek erabiltzen badute … Orain dela gutxi, ordea, buelta bat eman diot metaforari, eta ez, ez nau asetzen. Eta ez asetzearen errua Jakoba Errekondok eta bere Bizi-baratzea liburuak du. Hango irakurgaiak nire buruko irabiagailuan sartu eta hauxe galdetu nion neure buruari: hizkuntzak zer dira, munduari begiratzeko leihoak ala munduari egokitzeko moduak? Beraz, ez al litzateke egokiago esatea hizkuntza bat hiltzen denean, munduari egokitzeko modu bat hil egin dela?  2016/10/13 - 14:19:03

Bost metafora kontzeptu baten bueltan

Orain dela denboratxo bat arnasgune funtzionalei buruz aritu nintzen blog honetan bertan. Aurretik, gune hegemonikoak ere aipatu nituen (gune autozentratuak esamoldea ere aditu dut). Orain dela gutxi, Ekolingua jolasaren harira, dentsitate guneak izeneko esamoldea ere entzun dut. Eta, hori gutxi balitz, Patxi Baztarrikak, gauza berari deitzeko, D ereduko espazioak (D ereduko gizartea) esamoldea erabiltzen du. Laupabost “ metafora ” brikolaje berarako. Metaforak metafora, gure gerorako ezinbestekoak dira bost izen duten horiek. Eta hori da garrantzitsuena.  2016/10/13 - 14:19:03

Hitz hutsak

 2016/10/13 - 14:19:03

Jakin, jabetu, ahaldundu, boteretu

Bat aldizkariaren 98. zenbakian Lorea Agirrek eta Idurre Eskisabelek “ Euskalgintza eta feminismoa ” izeneko artikulua idatzi dute. Handik lerrokada hau kopiatu dut, nire ustez, jakin, jabetu, ahaldundu eta boteretu aditzak ederto batean azaldu dituztelako. Eta ez langintza erraza, batez ere kontuan hartuta lau berba hauen inguruan dagoen txolopotea. Ea zer deritzozue: “ Feminismoak subordinaziotik eragile edo agente eraldatzaile izateko lau urrats markatzen ditu: jakin, jabetu, ahaldundu eta boteretu. Jakin, emakumea -edota euskal hiztuna- menpeko egoeran dagoela; jabetu zu zarela menpeko egoeran dagoen emakume hori -edo hiztun hori-, edo zure ondoan dagoena, eta zure gorputzean bizi duzula sentitzea, eta zurekiko eguneroko menperakuntza praktika horiei izena jartzea, eta non eta noiz eta nola gertatzen diren kontzientzia hartzea; ahaldundu, tresna teoriko-praktikoak landuz menderakuntza egoerei aurre egin ahal izateko. Eta boteretzeak, kolektibo edota gizarte gisa boterearen kudeaketa eta botere harreman justuago eta berdinzaleagoen posibilitatea eta beharra dakar berarekin. Kontzientziazioaren ohiko definiziotik harago doa. Parte hartze politiko formala aberastu eta gainditu egiten du, eta eskubide urraketak eta testuinguru politiko eta kultural orokorra aztertu, eta norbanakoarengan eta taldearengan eraldaketan zerikusia duten eta aldaketa bera oztopatzen duten prozesu psikologiko, politiko, kognitibo eta ekonomikoak hartzen ditu aintzat. Legeak aldatzetik harago doa boteretzea. Proposamen politiko eraldatzaile integral bat da dakar berarekin ” .  2016/10/13 - 14:19:03

Sarea egiten

Info 7 irratian Gureaz blai-rekin hasi naiz irrati-zutabea egiten. Entzuteko, hemen . Irakurtzeko: Bernardo Penabade izeneko lagun handi bat badut Galizia aldean. Eta orain dela gutxi berarekin gogoratu naiz. Lasarte-Orian, Agurainen eta Hernanin udazken honetan egingo duten esperimentuengatik gogoratu naiz, hain zuzen ere. Bernardori esaten diote soziolinguistika nekrofilikoa egiten duela. Morroia hilerririk hilerri dabil galizierazko hilarriak ehizatzen. Galiziako ehunka kanposantu ibili ditu dagoeneko. Hango hilerrietan galizieraz dauden hilarrien kopurua %0,1etik 0,4ra dabil, oso gutxi kontuan izanda herri askotan galiziera hiztunak ia biztanle guztiak direla. Herririk galiziera-zaleenetan ere %0,4ren inguru dira galizierazko hilarriak. Harrigarria benetan. Orain dela urte batzuk, Bernardok mesede bat eskatu zidan. Ea Euskal Herrian kanposanturik behatzerik nuen, Galiziako datuekin alderatu ahal izateko. Deriokora abiatu nintzen (ez Derion dagoen Bilboko kanposantua, Deriok ere badu berea) eta hango datuek harritu ninduten. Derion %16 dira euskarazko hilarriak (hobeto esanda, 2013an %16 ziren). Deriokoa behatuta, Txorierriko beste kanposantu batzuk ere bisitatu eta neurtu nituen. Eta datuek berriro ere harritu ninduten: Deriok du euskaldun kopururik txikiena eskualdean, baina hirugarrena da euskarazko hilarri kopurutan (Lezama eta Larrabetzuren atzetik, baina Zamudio eta Sondikaren aurretik). Eta datua azaltzeko hipotesi batzuk zirriborratu ahal baditut ere, ez daukat erantzunik eta horrela utziko dut. Hala ere, baten batek neurtu nahiko balitu bere herriko euskarazko hilarriak, joan dadila eta komunikatu ditzala datuak. Ariketa osasuntsua da bisita hori, ez zaizue damutuko! Baina, buelta nadin Galiziara. Esan dudan legez, Bernardori esaten diote soziolinguistika nekrofilikoa egiten duela. Baina ez da horrela, inondik ere. Berak ez ditu hildakoak bilatzen, hilarriak idatzi dituzten pertsonak baizik, bizirik dauden pertsonak, alegia. Teoriatxo bat du berak (edo errezeta esan beharko nuke): haren arabera, baldintza guztiak kontra izanda ere, hilarria galizieraz egiten duenak galizeradun militantea izan behar du derrigorrez. Eta galizieradun militante horien bila dabil, sarea egiteko, komunitaterako eredu izan daitezkeenak batu, trinkotu eta harroago ibiltzeko. Komunitatea egiteko, eta etorkizuneko eredu direnak bistaratu eta hauspotzeko. Udazken honetan Lasarten, Agurainen eta Hernanin gutxienez (beste herri batzuetan ere asmoa badago) ibiliko dira batzuk komunitatea egiten eta etorkizuneko mezulariak hauspotzen. Jakina, ez dira kanposantuetara joango, ez dute Bernardoren bidea aukeratuko. Baina sarea egiten ibiliko dira, helburu berarekin. Ibiliko dira etorkizuneko bizi-eredu berriak aurreratzen, ohitura berriak sortzen eta errotzen, gutxi barru beteko diren profeziak eta intuizioak gauzatzen eta geroaldiko jendarte euskalduna izan daitekeena esperimentatzen. Sarea egiten, lehen Donostiako Egia auzoan egin zuten bezala, eta Bernardo eta enparauak Galizian egiten ari diren bezala. Sarea egiten.  2016/10/13 - 14:19:03

Inertzia geza

 2016/09/26 - 08:28:02

Euskalgintzak eta anarkismoa lotzeko 10 puntu

 2016/09/19 - 18:51:02